13Sa diha nga ang mga dumuduong nan­lakaw na, usa ka anghel sa Ginoo mipakita kang Jose pinaagig damgo ug miingon: “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug panga­giw kamo ngadto sa Ehipto, ug didto pabilin hangtod nga papaulion ko kamo, kay si Herodes mangita sa bata aron pagpatay ka­niya.” 14Busa mibangon si Jose ug midala sa bata ug sa inahan, ug niadtong gabhiona mi­kagiw sila ngadto sa Ehipto; 15didto nagpabilin siya hangtod nga namatay si Herodes. Kini nahitabo aron matuman ang giingon sa Ginoo pinaagi sa propeta, “Gitawag ko ang akong Anak gikan sa Ehipto.” 19Tapos mamatay si Herodes, usa ka anghel sa Ginoo mipakita kang Jose pinaagi sa damgo didto sa Ehipto, 20ug miingon: “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan, ug balik ngadto sa yuta sa Israel, kay patay na kadtong mga nag­tinguha pagpatay sa bata.” 21Ug busa mibangon si Jose, ug iyang gidala ang bata ug ang iyang inahan, ug namauli sila sa yuta sa Israel. 22Sa pagkadungog niya nga si Arquelao maoy misunod kang Herodes nga iyang amahan sa paghari sa Judea, si Jose nahadlok sa pag­puyo didto. Unya gipahimangnoan na usab siya pinaagi sa damgo, ug busa miadto siya sa lalawigan sa Galilea 23ug mipuyo sa usa ka lungsod nga ginganlag Nazaret. Kini iyang gihimo aron matuman ang giingon sa mga propeta, “Siya pagatawgon ug Nazaretnon.” Ang Ebanghelyo sa Ginoo.

oOo

KAHULOGAN SA EBANGHELYO (Mateo 2: 13-15, 19-23)

13aSa diha nga ang mga dumuduong nan­lakaw na, usa ka anghel sa Ginoo mipakita kang Jose pinaagig damgo ug miingon…

Human duawa sa tulo ka mga makinaadmanon, si Jose nagdamgo na usab. Niining maong kasaysayan ang ngalan ni Jose gisulat sa upat ka higayon. Isip mao ang pa-ngulo sa banay, si Jose maoy gitahasan sa pagpanalipod sa bata nga si Jesus ug sa Iyang inahan nga si Maria. Angay usab natong mahibaloan nga sulod niining maong panghitabo si Jose wala gayod mosulti bisa'g usa ka pulong. Anaa siya sa taliwala sa maong panghitabo diin ang mensahe gikan sa langit gipabati kaniya. Si Jose naminaw, wala mamulong, apan mibuhat. 13b“Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan ug panga­giw kamo ngadto sa Ehipto… “Bangon!” Ang tanang mga batid sa pinulongang Hebreo nakatugkad sa kahulogan sa pulong “Koum!” nga sa ato pa “Bangon!”. Kining maong pulong nga usa ka pagsugo maoy gigamit sa pagtawag sa mga tawo mahitungod sa ilang bokasyon. Mao kini ang pulong sa pagtawag kang Abraham (Genesis 13:17), kang Elias (I Hari 9:5), ngadto sa usa ka hinigugma (Awit 2:10), kang Jonas (Jonas 1:2), sa Jerusalem (Isaias 60:1), kang Daniel (Daniel 10:11). Kining pulong “Bangon” mabasa usab sa Bag-ong Testamento: Mateo 2:13, 2:20, 9:5, 17:726:46; Markos 10:49; Lukas 17:19, 22:46; Juan 5:8; Buhat 3:6, 8:26, 9:11, 9:34; 9:40, 12:17, 14:10. (Palihog tan-awa sa Bibliya kining maong mga teksto).

Kon kita maminaw lamang, madungog nato ang sugo sa Dios alang sa matag usa kanato: “Bangon!”

Sa atong kasinatian sa kinabuhi diha sa banay (family life), pipila ka mga higayon nga kita buot moatras, molikay, modagan, magdumili sa pag-atubang sa mga kaakohan. Apan adunay tingog sa Dios, nga nagagikan sa kinahiladman sa atong pagbati, nga nag-hunghong kanato sa “Pagbangon!”

13c… ug didto pabilin hangtod nga papaulion ko kamo, kay si Herodes mangita sa bata aron pagpatay ka­niya.”

Makita kanato ang tinuod nga larawan nila ni Jesus, Maria ug Jose: nga sila maisip nga mga tawo nga walay kaugalingong panimuyo. Sila mga langyaw. Sila mikagiw ug ilang gikatagbo ang pagkawalay kasayoran sa ilang kaugmaon. Nahisama sila sa daghang mga katawhan sa atong panahon karon nga tungod sa gubat, kagutom, walay trabaho, o sa pagpiit kanila gumikan sa ideolohiya, mibiya sa ilang mga pinuy-anan ug nanimpalad sa layong dapit. Mga tawo sa Afghanistan, sa daghang mga nasud sa Africa, sa Palestinia ug Israel, ug mismo sa atong mga igsoon sa Mindanao, labi na Zamboanga, Basilan ug Jolo.

Karon nabag-o usab ang pagpangita sa mga bata aron pagpatay kanila pinaagi sa tinuyong aborsyon o pagkuha gikan sa tago-angkan sa mga nagmabdos nga inahan nga nagdumili sa pag-angkon sa ilang mga gisabak.

14Busa mibangon si Jose ug midala sa bata ug sa inahan, ug niadtong gabhiona mi­kagiw sila ngadto sa Ehipto.

Bisan pa sa kagabihon, si Jose wala maglangan. Siya mibangon! Ang bata nga Jesus ug ang inahan niini kinahanglan gayod nga mapanalipdan. Pagkamisteryoso, ang bata nga si Jesus nga mao ang Mangluluwas sa mga katawhan karon nagkinahanglan nga aluwason kang Jose nga usa ka yanong tawo! Aduna diay mga panahon nga bisan ang Ginoo nagkinahanglan kanato.

15Ug didto nagpabilin siya hangtod nga namatay si Herodes.

Taliwala sa hangin sa kamatayon nga masimhot sa tibuok palibot, ang “kaluwasan kinahanglan nga moabangon”. Bisan pa sa pagka-peligroso sa panghitabo, mipatigbabaw gayod ang balaanong gahum sa Dios.

Si Jesus gipakagiw, apan wala usab ililong ngadto kaniya ang paglaum nga sa umaabot nga higayon sila makapauli ra. Ang pagkagiw maoy larawan sa umaabot nga Exodus. Luyo sa kamatayon anaa nagpahipi ang kinabuhi.

Sa atong tagsatagsa ka kinabuhi kita usab gihagit sa paglantaw sa unsay dili dayon makita. Dili dayon makita tungod kay anaa pa sa luyo, nagtago, nagpahipi. Kay sa tinuoray mao kini ang dagan sa kinabuhi. Adunay daghan pang mga butang nga sa pagka-karon dili pa tataw, dili pa masabtan. Apan moabot ra gayod ang panahon nga kini sila mopatin-aw ug ang kamatuoran atong masabtan.

Ang pagsugot ni Jose sa mando nga gikan sa Dios maoy naglarawan niini. Ang iyang dako ug lawom nga pagtuo sa Dios maoy nakapaag-at kaniya sa pagsugot sa mando bisan pa sa tumang kalisod.

Ang matag sakop sa banay mahimong kabahin sa Balaang Kasaysayan pinaagi sa atong pagpangita sa unsay ipabuhat sa Dios kanato diha sa atong kinabuhi.

19Tapos mamatay si Herodes, usa ka anghel sa Ginoo mipakita kang Jose pinaagi sa damgo… 20ug miingon: “Bangon, dad-a ang bata ug ang iyang inahan, ug balik ngadto sa yuta sa Israel, kay patay na kadtong mga nag­tinguha pagpatay sa bata.” 21Ug busa mibangon si Jose…

“...kadtong mga nagtinguha sa pagpatay sa bata”. Ato kunong aninawon. “Mga naninguha”, dili lang usa kon dili daghan. Abi ba'g si Herodes lang, kondili daghan diay (sa iningles pa plural). Ang mga makinaadmanon nga mga magsusulat nga mga Hudeyo naggamit sa gitawag og “midrash”. Kini mao ang paghulagway sa bahin sa Balaang Kasulatan sa tinuod gayod nga panghitabo sa kasaysayan sa katilingban aron sa pagpakita nga ang plano o tinguha sa Ginoo matuman gayod. Pananglitan ang nahitabo ni Cristo nahitabo na diha kang Moises, kinsa buot usab nga pagapatyon sa usa ka Paraoh (Exodus 2:15). Si Moises milayas ngadto sa layong dapit ug mibalik sa panahon nga kadtong buot mopatay kaniya namatay na (Exodus 4: 19-20). 21Sa pagkadungog niya nga si Arquelao maoy misunod kang Herodes nga iyang amahan sa paghari sa Judea, si Jose nahadlok sa pag­puyo didto. Unya gipahimangnoan na usab siya pinaagi sa damgo, 23ug busa miadto siya sa lalawigan sa Galilea ug mipuyo sa… Nazaret… Mobalik unta sila sa Judea. Apan anaa pa didto ang laing buot nga mopatay kang Jesus. Ang kamatayon daan na nga nagsunodsunod ni Jesus. Dinhi gitagna ang matang sa kamatayon ni Jesus. Busa mipuyo hinoon sila didto sa Galilea, didto sa Nazaret, usa ka dapit nga halayo sa Jerusalem.