Leadership styles are varied, and a good leader adjusts within the perspective of the people he leads. There are those who are feared and are successful in making his subordinates toe the line, even if the latter are pressed to obedience. Other leaders are loved and respected, and their constituents perform full-heartedly without fear of repercussions. Don’t get me wrong, but both ways have their own advantages... and are adoptable. In the case of Mayor John Geesnell L. Yap II (JLY) he doesn’t want to be feared, but loved and respected in a most spontaneous manner. No forcing through, no slugging down the throats even the most unedible; but making clear his intentions and gaining their confidence and cooperation. That way, there are no ruffled feelings that may result to antagonism, resulting to decreased productivity. Baba Yap, on his eleventh day as Mayor (This interview took place last July 16), looked cool and relaxed, with no sign of stress in his entire being. He had gained the pounds he lost last May and June, and he has gained back the fair-skin which had suffered negatively during the campaign period. For all intents and purposes, Mayor Baba Yap is ready to take the bulls by their horns.

LMP:Ika-duhang semana nimo ‘ron isip Mayor sa Dakbayan sa Tagbilaran. Unsa ang gibati sa usa ka bag-ong Mayor?

JLY: Very challenging gyod, Sir Loy, ilabi na sa atong pag-atubang sa mga dagkong problema sa Dakbayan. Pinaagi sa tabang sa atong team ug ni Bise Mayor Toto Veloso, na anam-anam na nato ug pahiluna ang City Hall.

LMP:Sumala ni Vice Mayor Toto Veloso sa atong mga interview dinhi, motabang siya sa imong administrasyon isip mao’y alalay gikan sa legislative nga departamento. Sukad, wala pa ko kamatikod nga duna’y matawag nato nga gahing-bukog sa pagsupak si Toto Veloso. Nagpasabot ba ni, Mayor, nga smooth sailing kamong duha.

JLY: Mao pod na ang atong gibati pagkakaron nga unta magkahiusa ang executive ug legislative body. Dako pod ang atong pasalamat sa suportang gihatag sa Provincial Government, ilabi na ni Governor Edgar Chatto, ug Congressman Rene Relampagos.

LMP: Nihumdum ko sa induction sa July 1, duna’y pamahayag si Congressman Rene Relampagos nga nakapakatawa sa katawhan. Diin nagsulti siya nga for 9 years, mao pa siya makatambong ug usa ka affair nga giimbitar siya sa Syudad. Dili lang ta maghisgot kon unsa ang hinungdan, basta ang importante maklaro nato karon nga ang 1st District, ang Lalawigan, ug ang Syudad sa Tagbilaran nagkahiusa.

JLY: Tinuod gyod na, Sir Loy, kay dako sila ug tabang para sa kalamboan sa Dakbayan sa Tagbilaran.

LMP:Unahon nato pagbatbat dinhi kay daghan ug mga balita dili lang sa istasyon, pero bisan sa atong mga pamantalaan, labi na gyod ‘ning sulti sa katawhan, nga sa miagi konong administrasyon, daghang mga pangutana nga wala pa matubag. Sama pananglit niining koleksyon sa Integrated Bus Terminal ug sa mga merkadong publiko, nga wala kuno’y resibo. Unsa ni katinuod?

JLY: Tinuod ang maong isyu. Sa pipila ka adlaw nga paglingkod nato sa City Hall, nakita nato nga daghang mga collections nga wala’y resibo. In fact, atong giingnan ang katawhan nga dili mobayad ug wala’y resibo nga ihatag. Naa’y uban nga atong nahibaw-an nga nagpadayon ug kolekta, ug gidala ang mga pangalan sa opisyales sa Dakbayan. Atong gipahibalo nga wala ta magsugo anang mga tawhana.

LMP:Is this not a crime?

JLY: It is a crime, Sir Loy, kay tanan natong transactions are legitimate ug naa’y mga receipts.

LMP:Angay ba ni silang prisohon o silotan?

JLY: Atong i-identify una ug kinsa ni silang mga tawhana, asa sila ga-kolekta, before ta mo-proceed sa next step. Atong nahibaw-an sa Barangay Bool, sa Sandugo Shrine, aduna’y tig-kolekta sa mga photographers. Karong pipila ka mga adlaw, mao na pod na ang atong pagatutukan ug unsaon nato na pagsugpo.

LMP:Sa akong tan-aw ani Mayor, lisod ni himoon ug usa lang ka tawo ang mahilambigit. Dili ba mora man ni ug sindikato? Sama pananglit niing mga koleksyon, unsa’y nahimo sa Treasurer’s Office nga gipasagdan man ni?

JLY: Atong giingnan ang Treasurer’s Office nga sugod sa atong administrasyon, kinahanglan nga moadto sila sa mga merkado, sa IBT, para aduna’y actual inventory aron mahibaw-an ug nibayad ba sila sa ilang abang. Sa miagi, dili sila pahibaw-an kon aduna’y bag-ong nag-abang sa maong pwesto, maong dili pod sila maka-kolekta.

LMP:Dili ba ni supposed to be under COA audit, kining tanan nga atong gihisgutan?

JLY: Supposedly, under gyod ni sila. Apan wala gi-declare sa COA nga aduna’y mga stalls nga ang abang wa modangat sa panudlanan sa Syudad.

LMP:Sa akong nahibaw-an sa miaging administrasyon nga bisan unsaon kono pag-ekonomiya, ang pagdumala ug usa ka public market is a losing proposition. Nga kono, mas daghan pa ang magasto sa Syudad labi na aning gipang-swelduhan nga manpower kay sa collection nga ilang makuha. Unsa ni katinuod?

JLY: Ug mag-sigi ang illegal collection, losing gyod ang resulta. In fact, sa City Waterworks karon diin atong na-istorya ang taga-Treasurer’s Office nga losing pod kini tungod kay daghan kaayo ang wala kabayad. Bisan usa katuig na nga wala’y bayad-bayad, wala putli sa linya sa tubig kay mao ang instruction. Sulbaronon pa kining tanan sa pagkakaron.

LMP:Nagpasabot ba ni nga duna gihapo’y collection bisan sa tubig. Kini mahitabo lang kon aduna’y nagpahipi or there is a name behind it.

JLY: Kutob lang pod sila sa mga speculations, Sir Loy. But the point is, there is no collection that is being done, and that has to be collected. Atong gimandoan ang Treasurer’s Office nga kinahanglang makahibalo sila ug kinsa kadtong wala kabayad ug pila ang kantidad.

LMP:Imong gihisgutan sa imong mensahe sa miaging Biyernes didto sa Sangguniang Panlungsod nga duna ka’y gimugna nga TWG (Technical Working Group). So far, unsa ang nahimo sa maong grupo?

JLY: Wala pa nato makompleto ang maong grupo pero gamay na lang ang kulang. Siguro by next week magsugod na ta ug inventory kay bag-ohay pa lang na distribute ang chairmanship sa different committees sa Sangguniang Panlungsod. Sa pagkakaron ilang gihan-ay kon unsa ang ilang pagabuhaton isip usa ka komitiba nga gihatagan sa maong responsibilidad.

LMP:Pila ni sila kabook, Mayor?

JLY: Naa sa mga pito o walo ka tawo. Nag-represent ni sila sa mga nagkalain- laing sektor ug departamento sa Dakbayan.

LMP:Usa sa gihisgutan karon mao ang isyu nga aduna’y lima ka Konsehal nga dili modawat ug committee chairmanship. What’s the latest update?

JLY: It was approved by the Sangguniang Panlungsod nga sila ang modala sa pipila ka mga komitiba. Tungod kay mao man na ang mandate sa SP, dili na sila kabalibad.

LMP:Kon mobalibad unsa man ang mahitabo?

JLY: Dili kana pwede kay under na man gyod na nila.

LMP:Unsa man kaha’y hinungdan nganong dili man sila gustong mamiyembro or mahimong chairman sa committee, dili ba sila gusting mo-function as Councilor?

JLY: Naa sila’y mga nagkalain-laing rason. Ang uban miingon nga wala sila diha pag-meeting, dili kono mo-fit sa ilang line of work or personality, etc.

LMP:Nagpasabot ba kini, Mayor, nga aduna’y pipila nga dili gustong moabag sa imong administrasyon?

JLY: Ug mao ang ilang rason, wala ta’y mahimo. Basta kining atoa para lang sa kaayuhan sa katawhan, ug kahibalo sila nga ang atong tumong ug tinguha mao ang pagpatarong sa Dakbayan sa Tagbilaran.

LMP:Wala ba kay gibati nga kahiubos nga mao na’y nahitabo? Muna-muna nimo sa ginhawang paninguha labi na kay bag-o pa. Gihimo nimo ang tanang hustong lakang, unya aduna’y mga tawo nga dili musanong kon unsa ang imong proposal.

JLY: Wala, Sir Loy, kay kon mahiubos pa ta, dugang lang kana sa problema ug mosamot kadugay ang panahon sa atong pag-move forward. Ato lang nang i-consider nga mga obstacles along the way, ug kaya nato nang i-manage.

LMP:Did you expect this even before you became Mayor?

JLY: Yes, but I made myself ready to face all of them.

LMP:Pagkakaron, sa mga department nga naa ron existing, duna ba’y mga kausaban sa department heads?

JLY: Ang atong gibuhat, gi-back to mother unit gyod silang tanan sa paglingkod nato. Kadtong mga department heads nga re-assigned for whatever reasons, nibalik sila; so pagkakaron, intact silang tanan.

LMP:Unsa’y numero uno nimong problema nga gi-atubang karon isip bag-ong Mayor sa Tagbilaran.

JLY: Ang una natong gipahiluna ang manpower kay nasayod man kita nga paghuman sa termino sa previous administration, nahuman pod ang kadaghanan sa mga casual employees.

LMP:Usa sa mga issue nga gibatbat mao kining pag-issue sa lisensya. Daghang mga negosyante nga nag-operate sa pagkakaron pero wala pa hatagi ug business permit. Sa imong administrasyon, unsa ma’y lakang nga imong himoon?

JLY: Atong tan-awon ug unsa’y rason nganong wala sila mataga-i ug business permit. If it’s political reason ra man diay, of course, mahatagan nato sila. Pero kon naa’y mga illegal or kakulangan ato gyod nga ipa-comply beforesila mahatagan sa lisensya.

LMP:In your term, are you willing to make a compromise?

JLY: Kon unsa ang naa sa balaod mao ang atong sundon.

LMP:Is this a part of the job of the TWG?

JLY: Wala na’y apil sa ilang gihan-ay nga mga gimbuhaton.

LMP:Kinsa man ang imong gitahasan niini?

JLY: Usa na sa responsibilidad sa atong City Engineering Department.

LMP:Nakamatikod ko sa una nga daghang mga empliyado sa Syudad nga may kahadlok. Gusto ba ka nga kahadlokan sa mga empliyado sa Dakbayan?

JLY: Not necessarily nga kahadlokan, kondi respetohan lang. In fact, pag-meeting namo sa mga department heads, nalipay sila kay for the first time in so many years, nakapadayag sila sa ilang problema.

LMP:So, nagpasabot ba kini nga sa miaging siyam ka tuig wala sila makapadayag sa ilang problema?

JLY: Wala ta kahibalo, basta mao ra pod ang ilang giingon. (Laughs)

LMP:So far, akong namatikdan nimo, you look good i-komporar before election time.

JLY: As of now, naka-recover na ta sa atong estado gikan sa campaign period. Grabe-grabe pod ang atong ordeal niadtong mga panahuna. Karon laing mga problema ang atong gi-atubang, but we will take it one step at a time. Naa man ang atong grupo nga nagtabang kanato, ug ang atong Labaw nga Makagagahum nga nagbantay kanato nga dili gyod ta pasagdan.

LMP:I would like to express my appreciation anang imong gisulti karon. Because you cannot solve every problem of the City; kinahanglang delegation should be the name of game. Unsa’y imong parting words sa katawhan sa Dakabayan sa Tagbilaran.

JLY: Isip hinapos, Sir Loy, akong dakong pasalamat nga gitagaan na pod mi nimo ug higayon nga mokuyog ning imong programa. I would like also to take this opportunity nga i-announce ang hotline number (Globe:09276418555/Smart:09309898888) sa City Hall para kon aduna’y mo’y kinahanglanon, mga suggestions, concerns, inyong mapadayag. Amo kining hatagan ug aksyon kutob sa among mahimo.

There’s no question about it... Mayor Baba Yap has gained that perspective of nonchalance for inane issues; but he has acquired that strength of character needed by a leader who can wither all forms and facets of the major issues of governance. He inspires all by his confidence in dealing with the problems at City Hall. He knows there are tremendous problems he is facing; but he has braced himself for any eventuality. The two-week Mayor will prove that he is equal to the tasks he has sworn to tackle for the people of Tagbilaran.

(Website: www.loypalapos.com; email: loy.pal@gmail.com; cellphone: 09498345957)